دستگاه XRD یا دستگاه پراش اشعه ایکس X-Ray Diffraction جهت آنالیزفازها و تعیین مشخصات کریستال ها در مواد مختلف می باشد. اصول طراحی دستگاه XRD بر پایه تابش اشعه ایکس به نمونه در زوایای مختلف و تحلیل الگوی پراش یا بازتابش آن می باشد. از جمله مواردی که می توان در آنالیز با دستگاه XRD تعیین کرد تشخیص فاز کریستال، اندازه و شکل دانه کریستال، فاصله بین لایه های کریستال، تعیین جهت گیری و موقعیت بلور، اندازه گیری درصد کریستالیته نمونه، ترکیب اتم های کریستال و ساختار آن می باشد. الگوی پراش اشعه X برای هر ماده، یکتا و منحصر به فرد می باشد. تاکنون الگوی پراش تعداد زیادی از مواد کریستالی توسط تجهیز ایکس آر دی جمع آوری شده است. در حالت کلی با مقایسه الگوی پراش اشعه ایکس بدست آمده با الگوی پراش استاندارد ترکیب کریستالی شناسایی می شود.
در نگاهی دیگر
دستگاه XRD (X-ray Diffraction) یا پراش اشعه ایکس، یک تکنیک آنالیز ساختاری است که برای شناسایی و تعیین ساختار بلوری مواد استفاده می‌شود. این روش به ویژه در علوم مواد، شیمی، زمین‌شناسی و مهندسی مواد کاربرد دارد. در این تکنیک، پرتوهای اشعه ایکس به نمونه تابانده می‌شوند و این پرتوها با اتم‌های موجود در ساختار بلوری نمونه برخورد کرده و به دلیل خاصیت پراش، الگوهای خاصی تولید می‌کنند.
با تحلیل این الگوهای پراش، می‌توان اطلاعاتی درباره ساختار بلوری، اندازه دانه‌ها و تنش‌های داخلی مواد به دست آورد.
اجزای دستگاه:
