دستگاه XRD (X-ray Diffraction) یا پراش اشعه ایکس، یک تکنیک آنالیز ساختاری است که برای شناسایی و تعیین ساختار بلوری مواد استفاده میشود. این روش به ویژه در علوم مواد، شیمی، زمینشناسی و مهندسی مواد کاربرد دارد. در این تکنیک، پرتوهای اشعه ایکس به نمونه تابانده میشوند و این پرتوها با اتمهای موجود در ساختار بلوری نمونه برخورد کرده و به دلیل خاصیت پراش، الگوهای خاصی تولید میکنند.
با تحلیل این الگوهای پراش، میتوان اطلاعاتی درباره ساختار بلوری، اندازه دانهها و تنشهای داخلی مواد به دست آورد.
اجزای دستگاه:
منبع اشعه ایکس: برای تولید پرتوهای ایکس.
محل نمونه: جایی که نمونه برای آنالیز قرار میگیرد.
آشکارساز: برای ثبت و تحلیل الگوهای پراش.
کاربردها:
شناسایی فازها:شناسایی و تعیین نوع فازهای بلوری موجود در نمونه.
تحلیل ساختار: بررسی ساختار بلوری و اندازه دانهها.
تحلیل تنش:اندازهگیری تنشهای داخلی در مواد.
تحلیل مواد معدنی: در زمینشناسی برای شناسایی مواد معدنی.
مزایا:
دقت بالا: توانایی شناسایی فازهای مختلف با دقت بالا.
غیر مخرب: این روش معمولاً غیر مخرب است و به نمونه آسیب نمیزند.
پراش سنج اشعه ایکس رومیزی نسل ششم مدل MiniFlex یک دستگاه چند منظوره است که شناسایی فاز کریستالی (شناسه فاز) و کمی سازی فاز (شناسه فاز)، درصد (%) بلورینگی، اندازه و کرنش کریستال، تعیین پارامتر شبکه، آنالیز ریتولد، و آنالیز ساختار مولکولی را با دقت بالا انجام دهد.
مدل SmartLab بهروزترین مدل از دستگاههای پراش سنج پرتو ایکس (XRD) با وضوح بالا است که از قابلیتهای منحصربه فرد آن میتوان به نرم افزار SmartLab Studio II اشاره کرد که همانند یک متخصص اپراتور را در حل پیچیدگی های هر آنالیز (لایه نازک، نانومواد، پودرها یا مایعات) راهنمایی نموده و کار با دستگاه و دستیابی به نتایج مطلوب را تسهیل میکند. این سیستم دارای منبع پرتو ایکس آند 9 کیلوواتی همراه با آشکارساز نیمه هادی چند بعدی دوبعدی با وضوح بالا HyPix-3000 بوده و از حالت های اندازه گیری 0D، 1D و 2D پشتیبانی می کند.